Φαντάσου μια καρδιά, σχεδιασμένη απλά, ίσως βιαστικά, πάνω στην παλάμη ενός χεριού. Πάνω της, ένα δάκρυ κύλησε για ένα χαμένο έρωτα, αφήνοντας πίσω του μια υγρή γραμμή, ένα προσωρινό σημάδι.
Το χέρι, σύμβολο της δράσης και της επαφής, μοιάζει τώρα να κρατά έναν πόνο ορατό. Η απλότητα της ζωγραφιάς ίσως δείχνει πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι η ευτυχία, πόσο γρήγορα μπορεί να αλλάξει ένα τοπίο χαράς. Είναι μια εικόνα γνώριμη σε πολλούς από εμάς, ένα σύμβολο δυνατό για όσα μπορεί να φέρει η αγάπη στη ζωή μας.
Η διπλή όψη της αγάπης
Αυτή η εικόνα, λοιπόν, μας θυμίζει την έντονη δύναμη της αγάπης. Μας φέρνει στο νου πως αυτό το πολύτιμο, συχνά πολύπλοκο, συναίσθημα έχει δύο όψεις, σαν νόμισμα που γυρίζει στον αέρα. Από τη μία, μπορεί να μας γεμίσει με την πιο λαμπερή, την πιο ζεστή χαρά. Μας κάνει να νιώθουμε ότι πετάμε, ότι μοιραζόμαστε όνειρα κάτω από τον ίδιο ουρανό, ότι μας καταλαβαίνουν χωρίς καν να μιλήσουμε. Είναι τα γέλια που αντηχούν σε ένα δωμάτιο, η σιγουριά ενός βλέμματος, η ζεστασιά μιας αγκαλιάς.
Από την άλλη, όμως, η ίδια δύναμη που μας ανεβάζει, μπορεί και να μας βυθίσει σε βαθιά θλίψη. Μπορεί να μας κάνει να κλάψουμε με «μαύρο δάκρυ», όπως λέει και η λαϊκή σοφία, για έναν χαμένο έρωτα, για μια πόρτα που έκλεισε οριστικά. Είναι οι μοναχικές νύχτες που ακολουθούν, η αίσθηση του κενού εκεί που υπήρχε πληρότητα, η σκιά της απουσίας που πέφτει πάνω σε κάθε γωνιά. Όλοι μας, σχεδόν σίγουρα, έχουμε γευτεί και τις δύο πλευρές αυτού του ισχυρού συναισθήματος κάποια στιγμή στη ζωή μας.
Όταν η Καρδιά Πονά
Αν η καρδιά σου πονάει τώρα για μια αγάπη που έφυγε, για έναν ανεκπλήρωτο έρωτα που έμεινε σκιά, ή για μια σχέση που δεν άντεξε στον χρόνο, να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος/η σε αυτό. Η απογοήτευση μπορεί να μοιάζει με βάρος ασήκωτο, αλλά μην την αφήσεις να σε συντρίψει. Είναι δύσκολο, το αναγνωρίζουμε όλοι, μα ο πόνος αυτός – η θλίψη, η σύγχυση, ίσως κι ο θυμός – είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Μπορεί να νιώθεις ένα κενό μέσα σου, οι αναμνήσεις να τρέχουν σαν ταινία ξανά και ξανά, τα “γιατί” και τα “τι θα γινόταν αν” να σε βασανίζουν. Μερικές φορές, ο συναισθηματικός πόνος γίνεται σχεδόν σωματικός, ένας κόμπος στον λαιμό, ένα σφίξιμο στο στήθος.
Να φροντίσουμε τον εαυτό μας
Σε τέτοιες περιόδους, που ο έξω κόσμος μοιάζει γκρίζος και η καρδιά βαριά, είναι πολύ σημαντικό να στρέψουμε λίγη από την ενέργειά μας προς τα μέσα, προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Η φροντίδα του εαυτού δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Σημαίνει να δείχνουμε συμπόνια στον πληγωμένο μας εαυτό, όπως θα κάναμε για έναν καλό φίλο. Είναι η ευκαιρία, μέσα από τον πόνο, να επανασυνδεθούμε με τις δικές μας ανάγκες, να ανακαλύψουμε ξανά ποιοι είμαστε έξω από τη σχέση που τελείωσε. Μικρά πράγματα, όπως μια βόλτα, λίγη ησυχία, κάτι που μας ευχαριστεί, μπορούν να κάνουν διαφορά.
Η ζωή κυλά και η ελπίδα μένει
Η αλήθεια παραμένει: η ζωή κυλάει ασταμάτητα, σαν ποτάμι που πάντα βρίσκει τον δρόμο του προς τη θάλασσα, είτε το θέλουμε είτε όχι. Μας παρασέρνει μπροστά, μακριά από ό,τι αφήσαμε πίσω. Αυτό δεν σημαίνει ότι απλώς ξεχνάμε ή ότι ο πόνος εξαφανίζεται μαγικά. Σημαίνει ότι κάθε εμπειρία, ακόμα και η πιο δύσκολη, αφήνει το αποτύπωμά της, μας διαμορφώνει, μας μαθαίνει πράγματα για την αντοχή μας, για τις επιθυμίες μας, για τα όριά μας. Η επούλωση, άλλωστε, σπάνια είναι μια ευθεία γραμμή· έχει τα πάνω και τα κάτω της. Μπορεί να μας κάνει πιο δυνατούς, πιο ενσυνείδητους, πιο σοφούς για το αύριο.
Και η ελπίδα; Η ελπίδα είναι σαν το μικρό αγριολούλουδο που φυτρώνει στην άκρη του βράχου. Πάντα βρίσκει μια χαραμάδα να τρυπώσει. Ίσως ακριβώς εκεί που δεν το περιμένεις, σε μια ανύποπτη στιγμή, όταν έχεις σταματήσει να ψάχνεις, στην επόμενη στροφή του δρόμου σου, να σε περιμένει μια καινούργια αγάπη. Μια νέα αρχή, μια απρόσμενη χαρά που θα ζεστάνει ξανά την καρδιά σου. Η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις και πάντα υπάρχει χώρος για έναν νέο έρωτα, μια νέα σύνδεση, αρκεί να κρατήσουμε την πόρτα της καρδιάς μας μισάνοιχτη.
Αγκαλιάζοντας τη θλίψη για να προχωρήσουμε
Βέβαια, υπάρχουν στιγμές που η θλίψη μοιάζει βαριά, σαν σύννεφο που δεν λέει να φύγει. Αν νιώθεις πως χρειάζεσαι χρόνο με τον πόνο σου, αν η μελαγχολία σε τραβάει, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Μερικές φορές, το να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει τη λύπη – είτε ακούγοντας ένα τραγούδι που μιλά στην ψυχή μας, σαν το «Θα σε θυμάμαι» του Πάριου, είτε απλώς κλαίγοντας – μπορεί να είναι απίστευτα θεραπευτικό. Είναι σαν να δίνουμε χώρο στο συναίσθημα να αναπνεύσει, να εκφραστεί ελεύθερα, αντί να το κλειδώνουμε μέσα μας. Αυτό μας βοηθά να το κατανοήσουμε, να το αποδεχτούμε και τελικά, σιγά σιγά, να το αφήσουμε πίσω μας. Η έκφραση της θλίψης δεν είναι αδυναμία, είναι μέρος της διαδικασίας επούλωσης, που εμποδίζει τον πόνο να γίνει χρόνιος.
Φυσικά, ο καθένας μας βρίσκει τους δικούς του, μοναδικούς τρόπους να διαχειριστεί τον πόνο και να βρει παρηγοριά. Για κάποιους μπορεί να είναι η μουσική, η τέχνη, η δημιουργία. Για άλλους, μια βαθιά συζήτηση με έναν έμπιστο φίλο ή μέλος της οικογένειας, το γράψιμο σε ένα ημερολόγιο, η ενασχόληση με ένα χόμπι, μια βόλτα στη φύση που ηρεμεί την ψυχή, ή ακόμα και η ήσυχη περισυλλογή και ο διαλογισμός. Αν ο πόνος μοιάζει αβάσταχτος ή παρατεταμένος, η αναζήτηση υποστήριξης από έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι μια πράξη δύναμης, όχι αδυναμίας. Το σημαντικό είναι να βρεις τι σε βοηθά εσένα να επεξεργαστείς όσα νιώθεις, με τον δικό σου ρυθμό, για να μπορέσεις τελικά να σηκώσεις ξανά το κεφάλι και να κοιτάξεις μπροστά, προς το φως μιας νέας αυγής.
