Ερωτόκριτος – Νίκος Ξυλούρης

1

Ο Νίκος Ξυλούρης και το τραγούδι Ερωτόκριτος έχουν χαραχτεί στη μνήμη όλων μας σαν να πρόκειται για ένα ενιαίο σύνολο: η ιδανική φωνή για ένα από τα αριστουργήματα της Ελληνικής ποίησης.

Εξάλλου ποιός θα μπορούσε να ερμηνεύσει καλύτερα τον Ερωτόκριτο από τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη; Ο Ξυλούρης είναι η φωνή της Κρήτης, ο άνθρωπος που δίδαξε λιτότητα και απλότητα τόσο στον τρόπο με τον οποίο ερμήνευσε μεγάλα τραγούδια, όσο και με την ζωή του γενικότερα.

Ο Ξυλούρης είναι ο ιδανικό ερμηνευτής του Κρητικού παραμυθιού, της πιο ώριμης ίσως ιστορίας που γέννησε η Κρητική λογοτεχνία. Καταφέρνει να συνδυάζει λυρισμό και λεβεντιά, αρετές που εκφράζονται και από το κείμενο του Κορνάρου.

Ίσως βέβαια να μας συγκινεί τόσο η ερμηνεία του Ξυλούρη στον Ερωτόκριτο γιατί εκφράζει και τη δική του προσωπική εμπειρία: παντρεύτηκε τη γυναίκα που ερωτεύτηκε, χωρίς να την έχει γνωρίσει πάρα πολύ καλά. Κάθε βράδυ της τραγουδούσε κάτω από το παράθυρο της, γιατί υπήρχε μεγάλη ταξική διαφορά ανάμεσα τους και ο έρωτας ήταν κάπως απαγορευμένος.. κάτι σαν την ιστορία του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας.

Οι στίχοι από τον Ερωτόκριτο, όπως τον τραγουδά ο Νίκος Ξυλούρης, είναι ελαφρά παραλλαγμένοι από το αρχικό κείμενο, όπως το έγραψε ο Βιτσέντζος Κορνάρος, όπου δεν υπάρχει πουθενά ο στίχος “ήκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα”. Οι πρωτότυποι στίχοι είναι:

Λέγει της ο Pωτόκριτος: “Ήκουσες τα µαντάτα,
που ο Kύρης σου µ’ εξόρισε σ’ τση ξενιτιάς τη στράτα;

K’ εφάνη του κ’ εσφάγηκεν ο-γι’ αφορµή εδική µου,
σαν ήµαθε την προξενιάν, που’κουσε του Γονή µου.

K’ έτοιας λογής εµάνισε, τόσο βαρύ του φάνη,
κι ο Kύρης µου απ’ την πρίκαν του λογιάζω ν’ αποθάνει.

Tέσσερεις µέρες µοναχάς µου’δωκε ν’ ανιµένω,
κι απόκει να ξενιτευτώ, πολλά µακρά να πηαίνω…

Ερωτόκριτος – Νίκος Ξυλούρης, στίχοι

Ηκουσες Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα;
ο Κύρης σου μ’ εξόρισε σ’ τση ξενιτιάς τη στράτα.

Τέσσερεις μέρες μοναχά μου ’δωκε ν’ ανιμένω,
κι αποκείς να ξενιτευτώ, πολλά μακριά να πηαίνω.

Και πώς να σ’ αποχωριστώ και πώς να σου μακρύνω
και πώς να ζήσω δίχως σου τον ξωρισμόν εκείνο;

Εσίμωσε το τέλος μου, μάθεις το θες, Κερά μου,
στα ξένα πως μ’ εθάψασι, κι εκεί ’ν’ τα κόκκαλά μου.

Κατέχω το κι ο Κύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει,
Ρηγόπουλο, Αφεντόπουλο, σαν είσαι συ γυρεύγει.

Κι ουδέ μπορείς ν’ αντισταθείς στα θέλουν οι Γονείς σου
νικούν τηνε τη γνώμη σου κι αλλάσσει η όρεξή σου.

Μια χάρη Αφέντρα σου ζητώ κι εκείνη θέλω μόνο
και μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω:

Την ώρα π’ αρραβωνιαστείς, να βαριαναστενάξεις
κι όντε σα νύφη στολιστείς, σαν παντρεμένη αλλάξεις.

Ν’ αναδακρυώσεις και να πεις: “Ρωτόκριτε καημένε,
τα σου ’ταξα λησμόνησα, τα ’θελες πλιο δεν έναι”.

Και κάθε μήνα μια φορά μέσα στην κάμερά σου,
λόγιασε τα ’παθα για σε, να με πονεί η καρδιά σου.

Και πιάσε και τη ζωγραφιά που ’ναι στ’ αρμάρι μέσα
και τα τραγούδια που ’λεγα οπού πολύ σ’ αρέσα.

Και διάβαζέ τα, θώρειε τα κι αναθυμού κι εμένα,
πως μ’ εξορίσανε για σε πολλά μακριά στα ξένα.

Κι όντε σου πουν κι απόθανα, λυπήσου με και κλάψε
και τα τραγούδια που ’βγαλα, μες στη φωτιάν τα κάψε.

Mα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ, κι ότι καιρόν που ζήσω,
τάσσω σου άλλη να µη δω, µουδέ ν’ αναντρανίσω.

Kι ας τάξω ο κακορίζικος, πως δε σ’ είδα ποτέ µου,
ένα κερί-ν αφτούµενον εκράτουν, κ’ ήσβησέ µου.

Kάλλιά’χω εσέ µε Θάνατον, παρ’ άλλη µε ζωή µου,
για σένα εγεννήθηκε στον Kόσµον το κορµί µου.

  • Ερωτόκριτος, διαβάστε την ιστορία του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, της πασίγνωστης ιστορίας αγάπης που έγραψε ο Βιτσέντζος Κορνάρος τον 17ο αιώνα στην Κρήτη αλλά τραγουδιέται ακόμα και σήμερα.

1 ΣΧΟΛΙΟ

Γράψτε απάντηση στο μαικ μπι Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ